Makaleler
23 Nisan Millî Hâkimiyet ve Çocuk Bayramı kutlu olsun

Prof. Dr. Ali SATAN

  

Meclis'imiz Böyle Açıldı.

  

21 Nisan 1920’de Heyet-i Temsiliye Reisi Mustafa Kemal Paşa imzasıyla Kolordulara, bütün valiliklere, bağımsız sancaklara, Müdafaa-i Hukuk Heyetlerine, Belediye Başkanlarına telgraf çekilerek  23 Nisan günü Meclis’in açılış tören programı bildiriliyor ve bunun halka duyurulması isteniyordu.  

  

Meclis kürsüsü de Ankaralı marangozlar tarafından ücret alınmadan yapılmıştı. Bursa’nın işgalinden sonra bu kürsüye siyah bir örtü serildi ve zafere kadar kaldırılmadı.  Kürsünün üzerine “Hakimiyet bila kayd u şart milletindir” levhası asıldı. Kürsünün arka duvarına “Müşaverehüm fi’l-emir” ibaresi ve onun da altına bir halı asıldı. Bu halı daha sonra Pierre Loti’ye hediye edilecekti. Ayrıca Meclis duvarına da “Müslümanlar işleri istişareye ehil olanların istişareleri iledir” manasına gelen ayet yazılı idi.[1]

  

23 Nisan 1920 Cuma günü Ankara’ya 115-120 mebus ulaşmış idi. Mebuslar ve yaşlı genç çok sayıda Ankaralı Hacı Bayram Camiinde  Cuma namazını kıldılar. Camide müthiş izdiham vardı. Namazı müteakip Kur’an okundu. Kalabalık bir sel gibi Meclis’e doğru giderken tekbir getiriyorlardı. En önde Hacı bayram Veli’nin üzerinde ayetler yazan sancağı ve Sinop Mebusu Hoca Abdullah Efendi’nin başı üzerinde taşıdığı yeşil örtülü  bir rahlede Kur’an-ı Kerim ve Sakal-ı Şerif taşınıyordu. Bir manga asker de bu rahlenin iki tarafında ağır ağır ilerliyordu. Ulema, şeyhler, mebuslar, şehrin ileri gelenleri, yüksek rütbeli askerler ve halk onları takip ediyordu.

  

Meclis önüne gelindiğinde Fehmi Hoca yüksek sesle hatim duası okundu ve sonra Mustafa Kemal Paşa tarafından kurdele kesilerek Meclis açıldı. Meclis’e ilk giren Yozgat mebusu Süleyman Bey oldu.

  

İçeri giren bütün mebuslar sıralara oturmuştu. Hoca mebuslar Meclis’te hep bir ağızdan dua ediyor ve Buhari-i Şerif okuyorlardı. Bayraklarla süslenen kürsüye Hacı Bayram Veli’nin sancağı dikildi. Kur’an-ı Kerim ile Sakal-ı Şerif de kürsüye kondu.[2]

  

Saat 13:45 veya 14:00’te en yaşlı üye sıfatıyla 1845 doğumlu Emekli Maarif Müdürü Sinop mebusu Şerif (Avkan) Bey vakarlı ve yaşına göre dik bir yürüyüşle ağır ağır kürsüye geldi ve şu tarihi konuşmayı yaptı:

  

“...Milletimizin dahili ve harici istiklal-i tam dahilinde mukadderatını bizzat deruhte ve idare etmeye başladığını bütün cihana ilan ederek Büyük Millet Meclisi’ni küşat ediyorum

  

Ardından Mustafa Kemal Paşa bir konuşma yaptı. Mebusların mazbataları okunduktan sonra kürsüden şu şekilde yemin ettiler:  

“ Makam-ı hilafet ve saltanatın, vatan ve milletin istiklal ve istiklasından başka bir gaye takip etmeyeceğime vallahi!”[3]

  


  

[1] Ali Güler, ‘Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Açılışı ve Anlamı’, Yeni Türkiye, sayı 46, Temmuz-Ağustos 2002, s.298-299. E. Behnan Şapolyo, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, İstanbul 1958, s. 386 vd.

[2] Ali Güler, agm.,301

[3] Şapolyo, age., s.396